Trên thế giới, kể từ khi các chiến dịch tiêm vắc-xin COVID-19 được triển khai, số ca mắc mới đã liên tục giảm, tuy vậy không ít người vẫn do dự về việc có nên tiêm vắc-xin hay không. Sở dĩ như vậy là do có nhiều lầm tưởng đang được lan truyền tràn lan trên các mạng xã hội. Bài viết này sẽ tổng hợp 6 lầm tưởng phổ biến nhất và các giải thích của chuyên gia để bạn đọc tham khảo.
Đây là tin đồn khiến các bác sĩ chuyên khoa bệnh truyền nhiễm đặc biệt quan ngại. Bác sĩ Adalja, Mỹ khẳng định đây hoàn toàn là thông tin bịa đặt vô căn cứ.
Để làm sáng tỏ vấn đề này, chúng ta cần nhìn lại cơ chế hoạt động của vắc-xin.
Lầm tưởng trên dường như xuất phát từ một thông tin sai sự thật rằng vắc-xin có chứa protein gai có tên là syncytin-1, gắn liền với chức năng của nhau thai, là cơ quan cung cấp dinh dưỡng cho bào thai trong suốt thai kỳ. Nhưng thông tin này hoàn toàn sai sự thật. Vì protein gai của SARS-CoV-2 không giống syncytin-1 và cũng không có bằng chứng nào chỉ ra rằng việc chặn syncytin-1 có thể gây vô sinh.
Để bác bỏ lầm tưởng này, Đại học phụ sản Hoa Kỳ đã đưa ra một tuyên bố rằng, “theo cơ chế hoạt động và hồ sơ an toàn của vắc-xin trên những đối tượng nữ không mang thai, vắc-xin mARN COVID-19 như của Pfizer-BioNTech và Moderna không làm tăng nguy cơ vô sinh, và vi-rút trong vắc-xin Johnson & Johnson không có khả năng sao chép trong tế bào nên không thể gây bệnh hay làm thay đổi ADN của người tiêm vắc-xin, và cũng không phải nguyên nhân gây vô sinh.”
CDC của Mỹ khuyến cáo rằng bạn vẫn nên tiêm vắc-xin ngay cả khi bạn đã từng mắc COVID-19. Bởi vì không ai biết bạn có thể được bảo vệ khỏi vi-rút trong vòng bao lâu kể từ khi điều trị khỏi. Hơn nữa, vắc-xin giúp kích thích đáp ứng miễn dịch tốt hơn so với bản thân vi-rút, cho nên việc tiêm vắc-xin sẽ giúp bạn được bảo vệ tốt hơn. Không những thế, vắc-xin còn giúp bảo vệ khỏi các biến thể của vi-rút.
Lầm tưởng này một phần dựa trên một phần sự thật. Do mới đây CDC đã ban hành hướng dẫn cho những người đã tiêm vắc-xin đầy đủ, rằng những người đã tiêm đủ hai mũi vắc-xin Moderna/Pfizer hoặc 1 mũi vắc-xin Johnson & Johnson, sau thời gian chờ vắc-xin phát huy tác dụng, có thể không cần đeo khẩu trang trong các trường hợp:
Tuy nhiên CDC cũng nhấn mạnh rằng khi ở nơi công cộng hoặc tụ tập với người chưa được tiêm chủng của nhiều hơn 1 gia đình khác. Tại vì ở thời điểm này chưa xác định hiệu quả của vắc-xin trước các biến thể của vi-rút cũng như việc liệu bạn có thể truyền vi-rút cho người khác sau khi tiêm chủng hay không.
Sự thật là không thể. Không có bất kỳ loại vắc-xin COVID-19 nào có thể khiến một người mắc COVID-19. Do vắc-xin chỉ chứa đoạn mã để khiến cơ thể sản sinh ra protein gai của SARS-CoV-2 hoặc chứa một vi-rút đã được biến đổi mang đoạn mã của protein gai – không có vắc-xin nào chứa vi-rút SARS-CoV-2.
Tuy vắc-xin COVID-19 là vắc-xin được nghiên cứu, phát triển và đưa vào sử dụng nhanh nhất từ trước tới nay, nhưng cũng đã trải qua các quy trình nghiêm ngặt, và mọi thứ đều đạt yêu cầu.
Tất cả các vắc-xin COVID-19 được cấp phép tại Mỹ đều trải qua quá trình phát triển nghiêm ngặt của Cơ quan quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA), bao gồm nghiên cứu và phát triển, thử nghiệm tiền lâm sàng, 3 giai đoạn của thử nghiệm lâm sàng và được FDA cấp phép.
Ngoài ra cũng cần lưu ý rằng công nghệ mARN đã được ứng dụng cả thập kỷ vừa qua và đã được nghiên cứu với vi-rút cúm, Zika, vi-rút gây bệnh dại và vi-rút CMV trước đây. Chúng ta hoàn toàn có thể tin tưởng về tính an toàn của vắc-xin.
Bác sĩ Adalja cho biết, đây cũng chỉ là một nhận định vô căn cứ. Để có thể thay đổi được ADN, thì phải xâm nhập qua lớp màng nhân của tế bào. Trong khi đó, vắc-xin COVID-19 còn không đến gần ADN ở cấp độ tế bào, cho nên điều này hoàn toàn không khả thi về mặt sinh học.